راگه‌یه‌ندراوێک له‌ وه‌زاره‌تی کاره‌باوه‌

وه‌زاره‌تی كاره‌بای حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی دۆخی ئێستا كاره‌بای شاره‌كانی هه‌رێم و خەرجیی بەرهەمهێنانی کارەبا راگه‌یه‌ندراوێكی بڵاوكرده‌وه‌.

دۆخی ئێستای بەرهەمهێنانی کارەبا و گرفتەکانی:

- رۆژی 15 حوزەیران، 5 یەکەی کۆمپانیای ماس بەهۆی چاککردنەوە لە کار کەوتوون، کە بە هۆیەوە 600 مێگاوات کارەبا لە توڕی نیشتمانی کەمبووەتەوە.

- هەرێمی کوردستان لە وەرزی هاویندا پێویستی بە 4200 تا 4500 مێگاوات کارەبا هەیە.

- توانای بەرهەمهێنانی کارەبا 3300 مێگاواتە، چاوەڕوان دەکرێت بگاتە 3500 مێگاوات.

- کێشەی پەستانی گاز لە وێستگەی خەبات چارەسەر کراوە و 350 تا 400 مێگاوات کارەبا بۆ ناو توری نیشتمانی گەرێندرایەوە و بەھۆیەوە بڕی بەرھەمھێنانی گشتی بەرز بووەتەوە.

- کێشەی سەرەکی لە بەرهەمهێنانی کارەبا نەبوونی سوتەمەنییە.

- لە دهۆک توانای بەرهەمهێنانی 1000 مێگاوات کارەبامان هەیە. بەڵام بەهۆی نەبوونی سوتەمەنی تەنیا 80 تا 100 مێگاوات بەرهەم دێنین. تەنیا %10 بەکار خراوە.

- بە بوونی سوتەمەنی دەتوانین 1000 مێگاوات لە دهۆک و 1000 مێگاواتی دیکەشی لە هەولێر و سلێمانی بەرهەم بێنین.

- تێچوونی بەرهەمهێنانی کارەبا بە دیزل سێ بەرانبەری تێچوونی بە گازی سروشتییە و خەرجییەکی زۆر دەخاتە سەر شانی حکومەت، لە کاتێکدا دابینکردنی مووچە لە ئەولەوییاتی حکومەتە و خزمەتگوزارییەکانی دیکەشی هەن.

خەرجیی بەرهەمهێنانی کارەبا:

- شایستە داراییەکانی کۆمپانیاکانی پەیوەندیدار بە بەرهەمهێنان کارەبا مانگانە 80 بۆ 85 ملیۆن دۆلارە. داهاتی وەزارەت لە ماوەی 5 مانگدا 179 ملیار دۆلار بووە، کە مانگانە دەکاتە 35.8 ملیۆن دۆلار.

- واتە 50 ملیۆن دۆلار کورتهێنانی هەیە.

- %65 خەرجی کارەبا لەسەر حکومەتە و %35 لەسەر شانی خەڵکە.

پێدانی کارەبا بە عێراق:

- وەزارەتی کارەبا هیچ لەو بڕە کارەبایەی کە بۆ خۆی بەرهەم دێنێت، ناداتە هیچ شوێنێکی دیکە.

- 340 مێگاوات لەو وێستگەیانە کە بە هۆی نەبوونی سوتەمەنییەوە لە کار وەستاون، لە لایەن عێراقەوە بۆ پارێزگاکانی کەرکوک و موسڵ بەکار خراون.

- عێراق بۆ خۆی لە رێگەی کۆمپانیانیاکانەوە سوتەمەنی دیزل بۆیان دابین دەکات و هیچ پەیوەندییەک بەو کارەبایەوە نییە، کە دەدەرێتە هاووڵاتیانی کوردستان.

پێوەری زیرەک:

پێوەری زیرەک یەکێ لە باشترین پرۆژەکانی وەزارەتی کارەبایە. تا ئێستا زیاتر 750,000 پێوەری زیرەک بەستراون و دەکاتە نیوەی هاوبەشانی کارەبا.

بەهۆی پێوەری زیرەکەوە:

- کۆنترۆڵی بەفیرۆچوونی کارەبا کراوە.

- سەرپێچی کارەبا چارەسەر کراوە.

- مانگانە پسوولە دەدرێتە هاووڵاتیان.

- بۆ خوێندنەوەی پێوەر پێویست ناکات بچینە ناو ماڵی هاووڵاتیان.

- هیچ تێچوونێکی لەسەر هاووڵاتییان نییە.

کەمپێنی نەهێشتنی سەرپێچی:

لە ماوەی کابینەی نۆیەمدا 18,100حاڵەتی سەرپێچی بڕاوە و کەمپینەکە لەسەر کارەکانی خۆی بەردەوامە.

هەر پارێزگایەک رێژەیەکی دیاریکراو کارەبای پێ دەدرێت:
هەولێر 42%
سلێمانی  %28.3
دهۆک %24
گەرمیان  %4.7

وەزارەتی کارەبا