له‌ ساڵیادی كۆچی دوایی میری حەیرانبێژان "رەسوڵ بێزارگەردی"دا

هونەرمەند (رەسوڵ بێزار گەردی) ناوی تەواوی (رەسوڵ ئیبراهیم سوڵتان)ـە، لە گوندی (قەڵادگە) لەدەشتی بەڕانەتی (هەولێر) لەساڵی 1922 لەبنەماڵەیەکی ئایین پەروەردا لە دایکبووە، هونەرمەند  هەر کۆرپە بووە کاتێ باوکی کۆچی دوایی دەکات و بەبێ سۆزی باوکی گەورە دەبێت، هونەرمەند دووبرای تری هەبوو بەناوی (عەلی و خدر)، ئەوانیش دوای چەند ساڵێک گیانیان بەیەزدان دەسپێرن. هەر لە قوتابخانە و لەتەمەنی منداڵیدا بەهرەمەندی لە سروود و گۆرانی گوتندا بەدەر دەکەوێت ودەنگخۆشی ئەو منداڵە بچووکە بڵاودەبێتەوە، هونەرمەند تا پۆلی پێنجەمی سەرەتایی دەخوێنێ، پاش چەند ساڵێک بۆ هەڵسوڕاندنی ژیانی خۆی و خێزانەکەیان  کە ماڵیان لە گەڕەکی عارەبان بوو لە هەولێر، واز لە خوێندن دێنێت و دەست بەکارکردن دەکات، لە ساڵی 1940 دا بانگ دەکرێت بۆ خزمەتی سەربازیی، لەسەربازیشدا لەبەر پاکوخاوێنی و ڕێکوپێکی دەیکەنە (ئینزبات) و بەشداری شەڕی (رەِشید عالی) دەکات لەو شەڕەدا بریندار دەبێت، دوای چاکبوونەوە و تەواوکردنی ماوەی سەربازیی، دەبێت بە پۆلیسی سوارە واتە (الخیالە) بۆ ماوەیەک دەنێردرێتە شاری (کۆیە). ئەو ماوەیە ئاشنایەتی لەگەلڕ هونەرمەندی گەورە تاهیر تۆفیق پەیدادەکات، لەم ماوانەدا هونەرمەند هەر بەردەوام دەبێت لە گووتنی حەیران و بەستە و مەقام و گۆرانی، شارەزایی و لێهاتووی خۆی دەنوێنێت لە حەیران گوتن و جۆرەکانی مەقام، لە شاری کۆیەش بە پۆشتەیی و پاکوخاوێنی و دەنگخۆشی ناوبانگی بڵاودەبێتەوە و زۆر خۆشەویست دەبێت لەلایەن خەڵکی ئەم شارە.
دوای چەند ساڵێک دەگوازرێتەوە بۆ(ڕانیە) و ناوچەی (میرزا ڕۆستەم) لەوێش هەر زوو خەڵکی هونەردۆستی ئەو ناوچەیە ئاشنای دەبن، لەوێش هەر ناوبانگی لەنێو خەڵکیدا بڵاودەبێتەوە، لەبەر خووڕەوشتی بەرز و بێفێزیی و رێکوپێکی و پۆشتەیی و قسەخۆشیی و خۆشمەشرەبی لەگەلڕ خەڵکیدا زۆر خۆشەویست دەبێت لەنێو خەڵکی ناوچەکەدا، لە ساڵی 1944 هەر لە وێ ژیانی هاوسەریەتی پێکدەهێنێت لەگەڵ (ئامینە محەمەد حەسەن) کە لە بنەماڵەیەکی ئایندار و ناوداری هۆزی بڵباسە، دوایی دەگەڕێتەوە شاری هەولێر هەر لە هەمان ساڵدا هونەرمەند ڕوو لەئێزگە و تەلەڤزیۆنی بەغدا دەکات، بۆ ئەوەی بەرهەمەکانی بڵاوبکاتەوە ببێ بە گۆرانیبێژ و بەشێوازێکی تازە و سەردەمیانە خزمەتی هونەری کوردی، بەتایبەتی حەیران و و مەقام بکات، و دەبێتە یەکەم کەس کە حەیرانی کوردی لە ئێزگە و تەلەڤزیۆن بڵاوبکاتەوە و دواییش تۆماریان بکات. هەروەها دەبێتە یەکەم کەسیش کە حەیران لەگەڵ مۆسیقادا بچڕێت. هونەرمەند رەسوڵ بێزار گەردی باوکی چوارمنداڵ بوو دوو کوڕ و دووکچ (کەیفی، سەفین، سەرگوڵ، شاهیدە). 
هونەرمەند رەسوڵ بێزار گەردی کەسایەتیەکی نیشتمان پەروەر و گیانێکی پڕ لە هەستی کوردایەتی هەبوو، بەشداری لە زۆربەی ئەو ئاهەنگانە کردووە کە لە بۆنە نەتەوەیی و نیشتمانیەکاندا سازدەکرا، بەتایبەتی لە ئاهەنگەکانی نەورۆز بە ئاشکرا و بەنهێنی، لەخۆبردووانە ئاهەنگەکانی دەڕازاندوە و ئامادەبووانی دڵخۆش دەکرد و گیانی کوردایەتی و ورەیانی بەرزدەکردەوە و هانیدەدان، بە شیعر و ئاواز و سرود و گۆرانی و حەیرانە بەچێژەکانی خۆی. چەندین جاریش لەسەر ئەو هەڵوێستەی لەلایەن دەستەڵاتدارانی عیراقی ئەوکات زیندانی دەکرێت و ئەشکەنجەدەدرێت.
لەگەڵ هەڵگیرسانی شۆڕشدا هونەرمەند پەیوەندی بەشۆڕش دەکات وەک هەموو کوردێکی دڵسۆز ڕوو لە چیا سەرکەشەکانی کوردستان دەکات و دەبێتە پێشمەرگە و درێژە بەخەباتی خۆی دەدات، بەڵام کۆڕی هونەر لەیادناکات و چەندین سروودی نیشتمانیی و شۆڕشگێڕیی دادەڕێژێ و ئاوازیان بۆ دادەنێت، بە بەرهەمە بەپێزەکانی ئێزگەی شۆڕش دەوڵەمەند دەکات. دەبێتە یەکەم کەس کە سرودی بەرگری و نیشتیمانی بە شێوەی حەیران و مەقام بچڕێت.
لەساڵی 1978 رەسوڵ بێزار گەردی تووشی نەخۆشی دڵ دەبێت، روو لە شاری (لەندەن) دەکات بۆ ئەنجامدانی نەشتەرگەریەکی گەورەی دڵ، دوای سەرکەوتنی نەشتەرگەریەکە دکتۆرەکان پێی دەڵێن دەبێ دوای پازدە ساڵی تر بچێتەوە لەندەن بۆئەنجامدانی نەشتەرگەریەکی تر، بەڵام رەسوڵ بێزار گەردی کەسایەتی بەرزی و گیانی پاک و دڵسۆزی بۆ گەل و نیشتیمانەکەی ڕێی پێنادات دوای راپەڕین ڕوو لەبەغدا بکات بۆ ئەوەی ڕەوانەی لەندەن بکرێت بۆ چارەسەرکردن، زۆر بەداخەوە لە هەرێمی کوردستانیش ئەوکاتی ئەو بایەخە بە هونەرمەندان نەدەدرا تا ئەو رادەیەی ڕەوانەی دەرەوە بکرێ بۆ چارەسەرکردن و ئەنجامدانی نەشتەرگەی دڵ، بەخۆشی لە رووی داراییەوە ئەو توانایەی نەبوو، تەنانەت بۆ دابینکردنی دەرمانەکانیشی لێرە، تاوای لێهات نەخۆشیەکەی پەرەی سەند و چۆکی پێدادا و لە 17/10 / 1994 بەداخ و کەسەرێکی زۆرەوە گیانی پاکی بەخوای گەورە سپارد، و لە گۆڕستانی شێخ ئەحمەد لە شاری هەولێر نێژرا.
ژیانی هونەریی هونەرمەند رەسوڵ بێزار گەردی
رەسوڵ بێزار گەردی هەر لە منداڵیەوە بەهرەی هونەر و دەنگخۆشی لێ بەدەرکەوتووە، کاتێک قوتابی بووە لە قۆناغی سەرەتایی، لە قوتابخانە سرود و گۆرانی و حەیرانی گوتووە و ناوبانگی دەرکردووە، کاتێک بە پۆلیسی دەگوازرێتەوە بۆ کۆیە، هەر لەوێش ناوبانگی بڵاودەبێتەوە وەک هونەرمەندێکی رەسەنی بە توانای دەنگ زوڵاڵ، لە سەرەتای ساڵانی چلەکانی سەدەی رابردوو دەگوازرێتەوە بۆ ناوچەی پشدەر بۆ شارۆچکەی رانیە، لەوێش هەر بەهەمان شێوە بەردەوام دەبێت و وەک گۆرانیبێژێک و حەیرانبێژێکی بێ وێنە و مەقامزانێکی بەتوانا ناوبانگ دەردەکات. 
لە ناوەراستی چلەکانی سەدەی رابردوو ڕوو لە ئێزگە و تەلەڤزیۆنی بەغدا – بەشی کوردی دەکات و بەفەرمی دەبێت بە گۆرانیبێژ، لەبەر ئەوەی ئەو کاتی ریکۆرد و کاسێت پەیدانەببوون، بەرهەمەکانی بەشێوەیەکی راستەوخۆ پەخش دەکران، وەکو هونەرمەندەکانی دیکە مامۆستایان عەلی مەردان و حەسەنی جزیری و تاهیر تۆفیق، خەڵکی گوێبیستی بەرهەمەکانی دەبوون لە هەموو کوردستان و عیراق و ناوچەکەدا. 
بەمجۆرە رەسوڵ بێزار گەردی دەست بە قۆناغێکی نوێ دەکات لە رێبازی هونەری خۆیدا، و بە شێوازێکی سەردەمیانە و ئەکادیمیانە خزمەتی هونەری رەسەنی کوردی دەکات، دەبێتە یەکەم کەس کە حەیرانی کوردی لە ئێزگە و تەلەڤزیۆن بڵاوبکاتەوە و تۆمار بکات. 
بێجگە لە خزمەتکردنی لە بواری ئێزگە و تەلەڤزیۆن کە ناوبانگیەکی بەربڵاو بەو هونەرمەندە دەبەخشێت لە هەر چوار پارچەی کوردستان و سەرتانسەری عیراقدا، هونەرمەند هەر ئەوەندە تینوێتی ناشکێنێ و لە دەرەوەی ئێزگە و تەلەڤزیۆنیش ئەسپی خۆی تاودەدات و بەشداری لە زۆربەی ئەو ئاهەنگانە دەکات کە لە بۆنە نەتەوەیی و نیشتمانیەکاندا سازدەکران، بەتایبەتی لە ئاهەنگەکانی نەورۆز بە ئاشکرا و بەنهێنی، لەخۆبردووانە و بە خۆڕایی و بەبێ هیچ بەرامبەرێکی دارایی و ماددی ئاهەنگەکانی دەڕازاندوە و ئامادەبووانی دڵخۆش دەکرد و گیانی کوردایەتی و ورەیانی بەرزدەکردەوە و هانی دەدان، تا وای لێهات تووشی چەندین گیروگرفت هات لەساڵی 1968 لە ئێزگە و تەلەڤزیۆن لە بەغدا دوورخرایەوە، دوای بەیانی 11 ئادار لە 11ـ3ـ1970 گەڕایەوە بۆ ئێزگە بۆ بەردەوامبوون لەخزمەتی هونەری ڕەسەنی کوردی.
لەگەڵ هەڵگیرسانی شۆڕش هونەرمەند رەسوڵ بێزار گەردی پەیوەندی بەشۆڕش دەکات وەک هەموو کوردێکی دڵسۆز ڕوو لە چیا سەرکەشەکانی کوردستان دەکات و دەبێتە پێشمەرگە و دەست وتفەنگ رووبەڕووی داگیرکەرانی کوردستان دەوەستێتەوە، و بەرگری لە خاک و میللەتەکەی دەکات، بەڵام کۆڕی هونەریش لەیادناکات، و وەک چەکێکی تر بەرامبەر بە دوژمنەکانمان بەکاری دەهێنێت، و چەندین سروودی نیشتمانیی و شۆڕشگێڕیی دادەڕێژێ و ئاوازیان بۆ دادەنێت، بە بەرهەمە بەپێزەکانی ئێزگەی شۆڕشیش دەوڵەمەند دەکات. و لەگەڵ تیپی مۆسیقای شۆڕشی ئەوسا لە هەموو بۆنە و ئاهەنگەکان بەشداری دەکات. لە باشوری کوردستان و هەروەها لە رۆژهەڵاتی کوردستانیش. دەبێتە یەکەم کەس کە سرودی بەرگری و نیشتمانی و بەشێوازی حەیران و مەقام بچڕێت.
دوای نسکۆی شۆڕش ئەویش دەگەڕێتەوە بۆ هەولێر، سەرەڕای تووش بوونی بە نەخۆشی دڵ بەردەوام دەبێت لە خزمەتکردن لە بواری هونەر و ئەدەب، و چەندین بەرهەم لە تەلەڤزیۆنی کەرکوکیش تۆماردەکات، بەڵام زۆر بەدرەنگی، بۆیە تەمەن یار نابێت تاوەکو ئەو بەرهەمانەی کە لەدەرەوەی رادیۆ و تەلەڤزیۆنەوە تۆماری کردوون لەوێش تۆماریان بکات و کلیپیان بکات، بۆ مانەوەیان وەک ئەرشیفێکی هونەری پارێزراو. 
رەسوڵ بێزار گەردی زیاتر لە پەنجا ساڵی تەمەنی خۆی بۆ خزمەتکردنی هونەری رەسەنی کوردی تەرخان دەکات، و چەندین بەرهەمی پڕ بایەخ و بەپێزی لە هۆنراوە و سرود و حەیران و مەقام و گۆرانی و ئاوازدانان و بەرهەمی چاپکراوی بۆ کورد بەجێهێشت، کە خۆی لە زیاتر لە (1000) بەرهەم دەدات، نزیکەی (700) بەرهەمی بەتەنها لە ئێزگە و تەلەڤزیۆنی بەغدا پەخشکراون و تۆمارکراون، بێجگە لەوانەی کە پێشتر بە راستەوخۆیی پەخش دەکران بەبێ تۆمارکردن، و ئەوانەشی کە لەبەر ئەوەی ناوی کورد و کوردستان و نەورۆزی تێداهاتبوون، دەسەڵات قەدەغەی کردبوون لە پەخشکردن، و ئەوانەی تریش لە ئێزگەی شۆڕش و ئاهەنگەکانی شۆڕش لە کاتی پێشمەرگایەتی و لە ئاهەنگەکاندا گوتراون، کە ئەرکی سەر شانی هەموومانە وەک گەنجینەیەک کۆبکرێنەوە و ئەرشیف بکرێن وبپارێزین و لە دەزگاکانی راگەیاندن پەخش بکرێنەوە.
بەرهەمە چاپکراوەکانی
•کتێبی (بژار - 1957) لەسەر ئەرکی خۆی لە بەغدا چاپکراوە. 
•(گوڵە مێلاقە - 1960) لەسەر ئەرکی خۆی لە بەغدا چاپکراوە. 
•(شیلان و شلێر - 1967) لەسەر ئەرکی خۆی لە بەغدا چاپکراوە.
•(دارەشەکران – 2007) ئامادەکردنی: سەفین گەردی و هەندرێن خۆشناو، لەسەر ئەرکی وەزارەتی رۆشنبیریی لە هەولێر چاپکراوە.
•(پەنگر – 2008) ئامادەکردنی: سەفین گەردی و هەندرێن خۆشناو، لەسەر ئەرکی کۆمەڵەی هونەر و وێژەی کوردی لە هەولێر چاپکراوە.

نووسین و ئامادەکردنی: هەندرێن خۆشناو