لە باكوری هەرێمی كیبیك لە كەنەدا ، شوێنەوارێكی ژیانی دێرین له لایهن زانایانی بەریتانی دهدۆزرێتهوه كه مێژووەكەی دەگەڕێتەوە بۆ چوار ملیۆن ساڵ پێش ئێستا.
ئهم زانایانه لە ناوچەیەكی سەركەناری كەنداوی هدسۆن لە باكوری هەرێمی كیبیك لە كەنەداو لە نزیك كۆمەڵە دورگەی (ناستابوكا) چەند بەردێكیان دۆزییەوە كە مێژووەكەیان دەگەڕێتەوە بۆ (3.7) ملیار ساڵ پێش ئێستاو شوێنەواری زیندەوەرانی وردی بەسەرەوەیە، ئەم شوێنەوارانەش كۆنترین بەڵگەن بۆ ژیان لەسەر زەوی.
زاناكان ئاشكرایانكردووه ، ئەو جۆرە زیندەوەرانە سەربە خێزانی ئەو زیندەوەرە وردانەن كە لە بەكتریا دەچن و ئێستا لە دەوروبەری گەرووی هەوا گەرمەكان دەژین كە لە قوڵایی دەریاكانەوە دەردەچن و دەبنە كۆنترین بەڵگەی ناسراو بۆ ژیان لەسەر زەوی ، دهشلێن ئەو شوینانەی كە هەوای گەرمیان لێوە دەردەچێت ڕەنگە لانكەی ژیان بوبێتن لەسەر زەوی دوای ئەوەی هەسارەكە پێكهاتووە.
توێژەرەوە و زاناكان دەڵێن، مەریخ كە نزیكترین هەسارەیە لە زەوییەوە لەو كاتەدا ئۆقیانوس لەسەر ڕووەكەی بووەو ڕەنگە دۆخێكی هاوشێوەی هەبووبێت بۆ دەستپێكردنی ژیان ، له توێژینهوهیهكدا هاتووه كە لەوەرزنامەی نەیچەردا بڵاوكراوەتەوە باس لەوە كراوە كە دەزوولەو لوولەی ورد شێوەی ئۆكسیدی ئاسن یان ژەنگ وەردەگرێت كە زیندەوەرانی ورد دروستیان كردووەو چەند توێژێكی كوارتز دایپۆشیوەو هەموو ئەوانەش وای لە زاناو توێژەرەوەكان كردووە بگەنە ئەو ڕایەی كە ئەو جێماوە بەبەردبووانەی كە لەباكوری خۆرهەڵاتی كەنەدا دۆزراوەتەوە زیندەوەرانی ورد دروستیان كردووە .
پسپۆڕی كیمیای زیندەیی لە زانكۆی لەندەن " ماتیۆ تود " كە بەشدارە لەو توێژینەوەیەدا دهڵێت ، تێگەیشتنی چۆن و كەی ژیان لەسەر زەوی دەست پێدەكات یارمەتیدەرە بۆ وەڵامدانەوەی پرسیارە كۆنەكان وەك ئەوەی لەكوێوە هاتوین ؟ ژیان لە شوێنی دیكەی ئەم گەردونەدا هەیە ؟؟
بونیادی زیندەوەرانی وردی سەرەتایی زۆر لەو بەكتریانەی ئێستا دەچن كە لە نزیك گەرووی ئاوە گەرمەكاندا دەژین كە دەوڵەمەندن بە ئاسن ، زانایان لەو بڕوایەدان ئەو زیندەوەرانەی كۆن و ئێستاش هەر لەسەر ئاسن ژیاون و زەویش بەر لە (4.5) ملیار ساڵ دروست بووەو ئۆقیانووسەكانیش بەر لە (4.4) ملیار ساڵ .
جێی ئاماژهیه ، ئەگەر تەمەنی ئەو بەبەردبووانە (4.24) ملیار ساڵ بێت، ئەوە ئاماژە یە بۆ سەرهەڵدانی هاوكاتی ژیان دوای دروستبوونی ئۆقیانووسەكان و وا دیارە ئەو بەبەردبووانەش كۆنترین بەڵگەن لە چاو ئەوانەی تردا كە پێشتر دۆزراونەتەوە و مێژووی سەرهەڵدانی ژیان پشتڕاست دەكەنەوە لەسەر زەوی .
کۆمێنت (0)
تا ئێستا هیچ کۆمێنتێک نەکراوە.